ชื่อเรื่อง       :   การพัฒนาแบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เรื่อง ตรรกศาสตร์เบื้องต้น โดยใช้รูปแบบการจัดกิจกรรม

                     การเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ 5 ขั้น ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4

ผู้วิจัย       :   นายสัญญา  สำเภา

หน่วยงาน  :   โรงเรียนหนองทุ่มศรีสำราญวิทยา สังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดศรีสะเกษ

ปีที่วิจัย     :   ปีการศึกษา 2560 - 2561

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนาแบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เรื่อง ตรรกศาสตร์เบื้องต้น โดยใช้รูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ 5 ขั้น ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 2) เพื่อพัฒนาแบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เรื่อง ตรรกศาสตร์เบื้องต้น โดยใช้รูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ 5 ขั้น ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 ให้มีประสิทธิภาพตามเกณฑ์ 80/80 และ 3) เพื่อศึกษาผลการใช้แบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เรื่อง ตรรกศาสตร์เบื้องต้น โดยใช้รูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ 5 ขั้น ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 โดยศึกษาใน 3 วัตถุประสงค์ย่อย คือ3.1) เปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนก่อนเรียนและหลังเรียนด้วยการใช้แบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เรื่อง ตรรกศาสตร์เบื้องต้น โดยใช้รูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ 5 ขั้น ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 3.2) ศึกษาดัชนีประสิทธิผลของการเรียนรู้ด้วยการใช้แบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เรื่อง ตรรกศาสตร์เบื้องต้น โดยใช้รูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ 5 ขั้น ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 3.3) ศึกษาความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการจัดการเรียนรู้ด้วยการใช้แบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เรื่อง ตรรกศาสตร์เบื้องต้น โดยใช้รูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ 5 ขั้น ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4

การดำเนินการวิจัยมี 3 ขั้นตอน คือ ขั้นตอนที่ 1 การศึกษาข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนาแบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เรื่อง ตรรกศาสตร์เบื้องต้น โดยใช้รูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ 5 ขั้น ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 ขั้นตอนที่ 2 การพัฒนาแบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เรื่อง ตรรกศาสตร์เบื้องต้น โดยใช้รูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ 5 ขั้น ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 ขั้นตอนที่ 3 ผลการใช้แบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เรื่อง ตรรกศาสตร์เบื้องต้น โดยใช้รูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ 5 ขั้น ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 กลุ่มตัวอย่าง คือ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4/1 โรงเรียนหนองทุ่มศรีสำราญวิทยา อำเภอวังหิน จังหวัดศรีสะเกษ ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2561 จำนวน 30 คน ได้มาโดยวิธีการสุ่มแบบกลุ่ม (Cluster Random Sampling) เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยได้แก่ 1) แบบสอบถามสภาพการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ของครูผู้สอนวิชาคณิตศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 2) แบบสอบถามปัญหาและความต้องการในการเรียนวิชาคณิตศาสตร์ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 3) แบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เรื่อง ตรรกศาสตร์เบื้องต้น จำนวน 6 เล่ม 4) แผนการจัดการเรียนรู้โดยใช้รูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ 5 ขั้น จำนวน 6 แผน 5) แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน จำนวน 40 ข้อ เป็นแบบปรนัยชนิดเลือกตอบ 4 ตัวเลือก และ 6) แบบสอบถามความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการจัดการเรียนรู้ด้วยการใช้แบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เรื่อง ตรรกศาสตร์เบื้องต้น โดยใช้รูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ 5 ขั้น ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 เป็นแบบสอบถามชนิดมาตราส่วนประมาณค่า (Rating Scale) 5 ระดับ จำนวน 20 ข้อ สถิติที่ใช้ได้แก่ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่าร้อยละ และค่าที (t-test dependent samples)

ผลการวิจัยพบว่า

1. ผลจากการศึกษาข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนาแบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เรื่อง ตรรกศาสตร์เบื้องต้น โดยใช้รูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ 5 ขั้น ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 ดังนี้

1.1 สภาพการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ของครูผู้สอนวิชาคณิตศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 พบว่า

1.1.1 ปัญหาการจัดกิจกรรมการเรียนรู้วิชาคณิตศาสตร์ ได้แก่ ครูไม่มีสื่อการเรียนรู้ที่น่าสนใจ นักเรียนจึงเกิดความเบื่อหน่าย ขาดความสนใจในการเรียนวิชาคณิตศาสตร์ ครูมุ่งสอนเนื้อหา อธิบายตามหนังสือเรียนที่โรงเรียนจัดมาให้ และ เรื่อง ตรรกศาสตร์เบื้องต้น เป็นเนื้อหาที่นักเรียนเกิดความเข้าใจยาก ข้อตกลง บทนิยาม สัญลักษณ์ต่าง ๆ ในเรื่องตรรกศาสตร์มีมาก ทำให้เกิดความสับสนในการจำ

1.1.2 ข้อเสนอแนะในการแก้ปัญหาการจัดกิจกรรมการเรียนรู้วิชาคณิตศาสตร์ เสนอว่า ครูควรมีสื่อการเรียนรู้ที่น่าสนใจ ครูควรมีเทคนิคการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่หลากหลาย และครูควรจัดการเรียนรู้ให้นักเรียนได้ฝึกปฏิบัติจริง และฝึกบ่อย ๆ จนเกิดความชำนาญ เช่น การทำแบบฝึกทักษะ เพราะการทำแบบฝึกทักษะบ่อย ๆ จะทำให้เกิดทักษะในการเรียนรู้และเกิดความคงทนในการจำ สามารถแก้ปัญหาในการเรียน เรื่อง ตรรกศาสตร์เบื้องต้น

1.2 ปัญหาและความต้องการในการเรียนวิชาคณิตศาสตร์ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 พบว่า

1.2.1 ปัญหาในการเรียนวิชาคณิตศาสตร์ของนักเรียน ได้แก่ เรื่อง ตรรกศาสตร์เบื้องต้น สัญลักษณ์ต่าง ๆ ข้อตกลง บทนิยาม มีมาก ทำให้เกิดความสับสนในการจำ ครูไม่มีสื่อการเรียนรู้ที่น่าสนใจ ให้นักเรียนเรียนรู้ตามหนังสือที่โรงเรียนจัดให้ และครูจัดกิจกรรมที่ไม่น่าสนใจ หรือจัดกิจกรรมไม่ทำให้เกิดความเข้าในเนื้อหา

1.2.2 ความต้องการของนักเรียนในการเรียนวิชาคณิตศาสตร์อย่างมีความสุข โดยเสนอว่า ครูควรนำสื่อมาใช้ในกิจกรรมการเรียนรู้ที่หลากหลายเพื่ออธิบายเนื้อหาวิชาให้เข้าใจ เช่น แบบฝึกทักษะ ครูควรมีวิธีการจัดการเรียนรู้ที่หลากหลายไม่เบื่อหน่าย และครูควรจัดกิจกรรมให้นักเรียนมีเวลาฝึกปฏิบัติบ่อย ๆ หรือให้นักเรียนได้ฝึกทำแบบฝึกบ่อย ๆ เพื่อให้เกิดความเข้าใจ

2. แบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เรื่อง ตรรกศาสตร์เบื้องต้น โดยใช้รูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ 5 ขั้น ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 มีประสิทธิภาพ 80.94/80.33 ซึ่งเป็นไปตามเกณฑ์ที่กำหนด

3. ผลการศึกษาผลการใช้แบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เรื่อง ตรรกศาสตร์เบื้องต้น โดยใช้รูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ 5 ขั้น ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 พบว่า

3.1 ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนก่อนเรียนและหลังเรียนด้วยการใช้แบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เรื่อง ตรรกศาสตร์เบื้องต้น โดยใช้รูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ 5 ขั้น ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 นักเรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหลังเรียนสูงกว่าก่อนเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01

3.2 ดัชนีประสิทธิผลของการเรียนรู้ด้วยการใช้แบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เรื่อง ตรรกศาสตร์เบื้องต้น โดยใช้รูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ 5 ขั้น ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 มีค่าเท่ากับ 0.5764 แสดงว่านักเรียนมีความก้าวหน้าทางการเรียนเพิ่มขึ้นร้อยละ 57.64

3.3 ความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการจัดการเรียนรู้ด้วยการใช้แบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เรื่อง ตรรกศาสตร์เบื้องต้น โดยใช้รูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ 5 ขั้น ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 หลังการเรียนรู้ พบว่า นักเรียนมีความพึงพอใจ โดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด

สรุปว่า ผลการพัฒนาแบบฝึกทักษะคณิตศาสตร์ เรื่อง ตรรกศาสตร์เบื้องต้น โดยใช้รูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้แบบสืบเสาะหาความรู้ 5 ขั้น ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 เป็นไปตามวัตถุประสงค์และสมมติฐานที่กำหนดไว้ทุกประการ